Kunst verbindt! Vier kunstenaars + vier bewoners = vier unieke kunstwerken
Kunst verbindt! Vier kunstenaars + vier bewoners = vier unieke kunstwerken

Kunst verbindt! Vier kunstenaars + vier bewoners = vier unieke kunstwerken

Najaar 2019, het is een doorn in het oog: de witte, lege gangen van de twee verdiepingen van de afdeling Individueel Wonen van ZINN locatie De Brink. Er hangt niets aan de wand. Zorgorganisatie ZINN heeft een mooie traditie waar het gaat over kunst, en bovendien zijn lege muren, kale muren gewoon geen optie. De commissie Sfeervol Wonen van ZINN stond voor de keuze: kunst aanschaffen of kunst laten maken. Het werd het laatste, waarbij het proces van co-creatie samen met vier bewoners een belangrijk onderdeel van het project werd. Herman van Hoogdalem werd door ZINN benaderd voor dit project. Hij selecteerde vier alumni van Academie Minerva. Het werd de start van een bijzonder project door unieke samenwerking tussen vier jonge kunstenaars uit Groningen en vier bewoners van ZINN.

Het kunstproject

De vier jonge kunstenaars werden allen gekoppeld aan een bewoner. Met grote regelmaat zouden zij elkaar zien, zodat de verhalen van de bewoners de inspiratiebron van de uiteindelijke kunstwerken zou zijn. De werkelijkheid verliep anders. Na de eerste ontmoeting gingen zorginstellingen dicht voor bezoekers en werd het onmogelijk elkaar persoonlijk te ontmoeten. Hierdoor waren de jonge kunstenaars genoodzaakt hun contact met de bewoners anders en op afstand te laten verlopen.

De kunstenaars hebben vier bijzondere kunstwerken gemaakt waarin de zoektocht naar de ander voelbaar en zichtbaar is gemaakt. De persoonlijke verhalen van de bewoners hebben de kunstenaars geïnspireerd tot thema’s als tijdloosheid, herinnering, afscheid, humor, levenslust en zingeving. Het resultaat van de co-creatie ontroert: het zijn unieke kunstwerken geworden, elk met een eigen verhaal waarin de bewoner het middelpunt is. De kunstwerken laten zien dat zelfs in tijden van een pandemie iets moois kan ontstaan. Het is een uniek tijdsbeeld van een bijzonder jaar,  

De kunstwerken hangen sinds maandag 28 juni 2021 in de eens zo witte, lege gangen van de tweede en derde etage in ZINN locatie De Brink. Het zijn vier uiteenlopende werken geworden. Er zit een diepe gelaagdheid in, die steeds opnieuw intrigeert.

Even voorstellen: de kunstenaars

Na haar eerste ontmoeting met de bewoner uit De Brink, voelde Jedidja Smalbil een bijzondere connectie. Toen bezoek aan de locatie niet meer mogelijk was, verliep het contact tussen beiden schriftelijk waarbij ze de verwondering over de vergankelijkheid der dingen en de schoonheid in het alledaagse met elkaar deelden. In september 2020 overleed de bewoner. Daarop is Jedidja vanuit de waardevolle gesprekken met hem opnieuw gaan fotograferen. De bijzondere connectie die zij voelde met de bewoner heeft ze prachtig in beeld gebracht.

Ook het contact van Jurjen Galema met een bewoner in De Brink verliep anders dan vooraf bedacht. In plaats van dat ze elkaar regelmatig zouden zien, was alleen contact op afstand mogelijk. De coronaperiode waarin afstand houden de belangrijkste maatregel werd, bracht Jurjen op het idee de uitdrukking van Confucius ‘Horen, zien en zwijgen’ met de bijbehorende aapjes te verwerken in zijn kunstwerken. Zijn sculpturen hoeven niet alleen van een afstand bekeken te worden, ze nodigen uit tot aanraken, connectie en contact. De maskers  stralen warmte uit en brengen misschien ook troost en liefde wanneer fysiek contact niet mogelijk is.

Marianne Brouwer bezocht een bewoonster in ZINN locatie De Pelster in de binnenstad van Groningen. Haar appartement is een museum op zich. Alle spullen samen en het mooie binnenvallende licht, inspireerde Marianne in haar schilderkunst. De herinnering is uitvergroot als een droombeeld; geabstraheerd en intuïtief. Door ruimte te laten voor eigen interpretatie van de kijker wordt het meer dan het appartement van de bewoonster. Het werk staat symbool voor “thuis” en voor alle herinneringen die daar aan verbonden zijn.

Femke Seele ontmoet een bewoner in De Brink als hij eind negentig is. Een oprechte ontmoeting met iemand die in zijn laatste hoofdstuk zit. Het eerste bezoek is helaas ook meteen het laatste. De bewoner komt al vrij snel te overlijden en Femke blijft zich afvragen hoe het had kunnen zijn, als was het een verloren vakantieliefde. Door het contact met de zoon en dochter van de bewoner heeft Femke haar zoektocht naar zijn drijfveren en karakter voort kunnen zetten. Haar ontmoeting deelt ze in fotografie en begeleidende audio, die via de koptelefoon te beluisteren is.

Zowel ZINN als begeleider van het project, Herman van Hoogdalem, zijn bijzonder trots op de kunstenaar en de uniciteit van hun kunstwerken. Daarbij is het proces even waardevol als de output. Om die reden is het hele proces van co-creatie op de voet gevolgd door onderzoeker Saskia van de Ree. Haar bevindingen zijn vastgelegd in het kader van een Kiem-onderzoek dat half augustus als Minerva Showcase te lezen is op de website van het Kenniscentrum Kunst & Samenleving van de Hanzehogeschool.

Dit project is mede tot stand gekomen door Creatieve vouchers van de Provincie Groningen.